İşte tarih boyunca kendi kendine darbe yapan diktatörler
Haber ihbar hattımıza, “Reisicumhur R. T. Erdoğan’ın adı Wikipedia’da kendi kendine darbe yapan diktatörler listesine girdi.” şeklinde mesaj geldi.
Okurumuz, Wikipedia’nın İngilizce sayfasında Türkleri yakından ilgilendiren bir şey fark etmiş ve bunu bize göndermiş.
Gelen mesaj şöyle;
“Wikipedia’nın İngilizce sayfasının arama kısmında “self coup” (öz-darbe ya da kendi kendine darbe) yazıp arattığınızda, milattan önceki yıllarda Romalı diktatör Lucius Cornelius Sulla Felix ile başlayan ve tarih boyunca kendi yetkilerini artırmak için kendi kendine darbe düzenleyen liderlerin, devlet başkanlarının, diktatörlerin sıralı olduğu uzun bir listeyle karşılaşıyorsunuz.
Listenin sonundaki dört kişiden biri kim dersiniz?
…
Pakistan: President Gen. Pervez Musharraf (November 3, 2007)
Niger: President Mamadou Tandja (June 29, 2009)
Turkey: President of the Republic Recep Tayyip Erdoğan (July 15, 2016;)
Gambia: President Yahya Jammeh (December 1, 2016–January 20, 2017; failed)”
Tabi ki inanmadım; “Olur mu öyle şey inanmam” dedim. Diplomalı araştırmacı ve gazeteci birisi olarak konuyla ilgilendik mecburen. Baktık bu iddianın aslı astarı var mı diye. İhbarı sorgulayınca sonucu kendi gözlerimle gördüm.
Gelelim Wikipedia’nın Türkçe sayfasına, yani Vikipedi’ye…
Arama motoruna “kendi kendine darbe” yazıp aratıyorsunuz. Terimin anlamını açıklayan küçük bir paragraftan sonra altta bildiğiniz liste uzanıyor.
Listenin tepesindeki Romalı diktatör gitmiş yerine Roma’da diktatörlük kurumu olduğunu anlatan iki satır gelmiş ama liste aynı liste. Bir farkla, daha doğrusu bir-iki eksikle…
Son üç ismi tekrar yazalım ki, karşılaştırmak kolay olsun:
“Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (1 Şubat 2005)
Pakistan: Başkan Gen. Pervez Müşerref (3 Kasım 2007)
Nijer: Başkan Mamadou Tandja (29 Haziran 2009)”
Pakistan ve Nijer liderleri duruyor ama Erdoğan ile Gambia’daki koltuğu bırakmaya direnen Yahya Jammeh buhar olmuş.
Yerli ve milli vikipedide düzeltme kolay olsa gerek ancak “gayrimilli” ve beynelmilel wikipediadaki “15 Temmuz darbesi” ile ilgili ifadeler bu tartışmanın daha çok devam edeceğini gösteriyor.
NE BATI NE DE DOĞU İNANMADI
Malumunuz, 15 Temmuz 2016’da, Türkiye’de oldukça “ilginç” bir darbe girişimi yaşandı. NATO, Avrupa Birliği, İngiltere, Kanada ve Çin istihbarat raporları darbenin Türk hükümetinin iddia ettiğinin aksine ABD’de münzevi bir hayat süren Fethullah Gülen’in yapmadığını yazıyordu.
Darbeye benzemeyen bu darbe, tüm dünyada tartışma konusu olmaya devam ediyor.
UKRAYNALILAR HİÇ İNANMADI
Şunu ifade etmeliyim ki, Ukrayna’da “kanal24” tarafından, Türkiye’deki darbe girişiminin arkasında kimin olduğuna ilişkin yapılan ankete katılan 50 bin 384 Ukraynalının yüzde 82’si darbenin arkasında son dönemde yeninden dost olan Reisicumhur Recep T. Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin olduğu konusunda hem fikir. Ukraynalıların yüzde 13’ü, Erdoğan’ın nefret politikasından bıkan halk yaptı diyor. Ankete katılan Ukraynalıların yüzde 5’i, ise herhangi bir yorum yapmaması dikkat çekti.
Ukraynalılar neden mi böyle düşünüyor?
Çünkü onlar sabahtan akşama kadar havuz ve yanşama doğan gurubunun algı operasyonlarına maruz kalmıyor. Bağımsız düşünüyor.
KENDİ KENDİNE DARBELER LİSTESİ:
Antik Roma: Roma Cumhuriyet döneminde, olağanüstü durumlarda bir kişinin 6 ay boyunca mutlak hakimiyete sahip olduğu Roma diktatörlüğü kurumu vardır. Bazı yöneticiler 6 aydan daha uzun diktatörlük yapmıştır.
İsveç: Kral III.Gustav (19 Ağustos 1772)
Birinci Meksika İmparatorluğu: İmparator Agustin (31 Ekim 1822)
İkinci Fransa Cumhuriyeti: Başkan Charles Louis Napolyon Bonapart (2 Aralık 1851)
Meksika: Başkan Ignacio Comonfort (17 Aralık 1857)
Birinci Brezilya Cumhuriyeti: Başkan Deodoro da Fonseca (3 Kasım 1891)
Meksika: Başkan Gen. Victoriano Huerta (7 Ekim 1913)
İtalya Krallığı: Başbakan Benito Mussolini (3 Ocak 1925)
Yugoslavya Krallığı: Kral Aleksandar I (6 Ocak 1929)
Almanya: Şansölye Adolf Hitler (23 Mart 1933)
Avusturya: Şansöyle Engelbert Dollfuss (Mart 1933 – 1 Mayıs 1934)
Uruguay: Başkan Gabriel Terra (31 Mart 1933)
Estonya: Başbakan Konstantin Päts (12 Mart 1934)
Letonya: Başbakan Kārlis Ulmanis (15 Mayıs 1934)
Şili: Başkan Arturo Alessandri Palma (Şubat 1936)
Yunanistan Krallığı: Başbakan Ioannis Metaxas (4 Ağustos 1936)
Brezilya: Başkan Getúlio Vargas (10 Kasım 1937)
Romanya: Kral Karol II (10 Şubat 1938)
Bolivya: Başkan Maj. Germán Busch (24 Nisan 1939)
Paraguay: Başkan Gen. José Félix Estigarribia (18 Şubat 1940)
Uruguay: Başkan Alfredo Baldomir (21 Şubat 1942)
Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (30 Mart 1946)
Paraguay: Başkan Higinio Morínigo (13 Ocak 1947)
İran: Başbakan Muhammed Musaddık (3-10 Ağustos 1953)
İran: Şah Muhammed Rıza Pehlevi (15 Ağustos 1953)
Pakistan Dominyonu: Vali-General Malik Gulam Muhammed (Nisan 1953 ve Eylül 1954)
Endonesya: Başkan Sukarno (5 Haziran 1959)
Fas: Kral Muhammad V (20 Mayıs 1960)
Nepal Krallığı: Kral Mahindra (15 Aralık 1960)
Brunei: Sultan Sir Omar Ali Saifuddin (12 Aralık 1962)
Fas: Kral Hassan II (7 Haziran, 1965)
Uganda: Başbakan Milton Obote (22-23 Şubat 1966)
Lesotho: Başbakan Chief Leabua Jonathan (30 Ocak 1970)
Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (22 Haziran 1970)
Tayland: Başbakan Field Marshal Thanom Kittikachorn (17 Kasım 1971)
Filipinler: Başkan Ferdinand Marcos (23 Eylül 1972)[3]Birinci Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Syngman Rhee (23 Mayıs 1952 – 4 Temmuz 1952)
Dördüncü Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Park Chung-hee (Ekim 1972)
Svaziland: Kral Sobhuza II (12 Nisan 1973)
Uruguay: Başkan Juan Maria Bordaberry (27 Haziran 1973)
Yukarı Volta: Başkan Gen. Sangoulé Lamizana (8 Şubat 1974)
Bolivya: Başkan Hugo Banzer (7 Kasım 1974)
Hindistan: Başbakan İndira Gandhi (25 Haziran 1975)
Bahrain: Emir Şeyh İsa bin Salman El Halife (2 Ağustos 1975)
Polonya: Başbakan Wojciech Jaruzelski (13 Aralık 1981)
Peru: Başkan Alberto Fujimori (5 Nisan 1992)
Guatemala: Başkan Jorge Serrano Elías (25 Mayıs 1993; Başarısız)
Rusya Federasyonu: Başkan Boris Yeltsin (21 Eylül – 4 Ekim 1993)
Lesotho: Kral Letsie III (17 Ağustos 1994)
Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (4 Ekim 2002)
Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (1 Şubat 2005)
Pakistan: Başkan Gen. Pervez Müşerref (3 Kasım 2007)
Nijer: Başkan Mamadou Tandja (29 Haziran 2009)
@erdogduy | YUNUS ERDOĞDU – [email protected]
