Orduda yolsuzluk; Türkiye, Rusya ile aynı kategoride
Savunma Sanayi ve orduda rüşvet ve yolsuzluğun küresel bir alışkanlık olduğu ortaya çıktı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Savunma ve Güvenlik Programı’nın yaptığı çalışmaya göre, ülkelerin yüzde 70’i savunma bütçelerinin kullanımında yeterince denetim yapmıyor, yolsuzluk ve rüşvete kapıyı açık bırakıyor. Zayıf kontrol mekanizması dünyadaki silah ithalatının üçte ikisini ve ihracatının da yarısını kapsıyor.
Savunma harcamaları kontrol endeksine göre Almanya ve Avustralya en yüksek seviyede. Savunma harcamaları bu ülkelerde tamamı ile parlamento kontrolünde gerçekleştiriliyor. Cezayir, Mısır, Libya, Suriye ve Yemen gibi ülkeler ise en yüksek riske sahip. Güney Amerika ve Doğu Avrupa ülkelerinin ise teknik kontrol sayesinde rüşvet ve yolsuzluk riskinin düşük olduğu belirtiliyor.
Çalışmaya dahil edilen 82 ülke 2011 verilerine göre dünya silah ticaretinin yüzde 94’ünü elinde bulunduruyor. Toplam rakam ise 1,6 trilyon dolar. En yüksek seviyede rüşvet ve yolsuzluk riski olan ülkeler F grubunda, en düşük seviyede riski olan ülkeler ise A grubunda yer aldı. Siyasi karar, mali yapı, kişisel, operasyon ve tedarik aşamalarında risklerin ele alındığı çalışmada sektörde faaliyet gösteren kişilere 77 ayrı soru yöneltilerek sonuca ulaşıldı.
Ukrayna D artıdayken, Rusya ve Türkiye D eksi bandında yüksek risk olan ülkeler arasında yer alıyor. Çin, Belarus, Bangladeş, Kazakistan, Malezya, Pakistan, Ruanda, Tanzanya ve Filistin, Türkiye ile aynı kategoriyi paylaşıyor. ABD, İngiltere, İsveç, Avusturya, Norveç ve Güney Kore de düşük yolsuzluk riski olan ülkeler olarak B grubunda yer aldı.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Direktörlerinden Mark Pyman konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Savunma alanında yolsuzluk tehlikeli, bölücü ve israfa açık. Bunun maliyeti vatandaşlar, askerler, şirketler ve hükümet tarafından ödeniyor. Hükümetlerin büyük çoğunluğu bunun önüne geçmek için yeterince adım atmıyor. Para çok daha iyi kullanılabilecekken, israf ediliyor.” eleştirisi getirdi.
Hükümetlere savunma sanayinde imzalanan anlaşmaların daha şeffaf ve denetime tabi tutulması önerisinde bulunan örgüt, savunma yapılarının vatandaşların harcamalarla ilgili bilgilere daha kolay ulaşabileceği bir yapıya dönüştürülmesini teklif etti. Yasama organları da ciddi şekilde denetleme yaparak yolsuzlukların önüne geçmesi gerekiyor.
Örgütün verilerine göre yıllık savunma sanayinde dönen yolsuzluk ve rüşvet miktarı 20 milyar doları buluyor.
FARUK AKKAN | MOSKOVA – CİHAN
