‘Benetton’, ‘Mango’ ve ‘Tchibo’ Türklere domuz giydirmiş!
Türkiye’de faaliyet gösteren bazı giyim firmaları, domuz derisinden elbise satmasına rağmen tüketiciye etikette eksik ve yanıltıcı bilgi veriyor. Kimi üründe ‘domuz derisi’ yerine farklı ibareler bulunurken, kimisinde Türkçe uyarı yok. Tüketici Kanunu’na göre ise ürünlerin etiketinde Türkçe ve eksiksiz bilgi verilmesi zorunlu.
Türkiye’de faaliyet gösteren ‘Benetton’, ‘Mango’ ve ‘Tchibo’ markalarının domuz derisi ürün satmasına rağmen tüketicileri eksik bilgilendirdiği öne sürülüyor. Benetton markası etiketlerde zorunlu olmasına rağmen Türkçe ifade kullanmazken Tchibo’nun kuzu derisi diye sattığı eldivenin domuz derisi çıktığı ileri sürülüyor. Mango’dan domuz derisi ceket alan tüketiciler ise etiketteki yazıda domuz derisi ibaresinin küçük yazılmasından şikayetçi. Başka bir firma olan ‘United Colors of Benetton’ adlı İtalyan giyim markasının Türkiye’de satışa sunduğu şapkalarda ise yüzde 20 oranında domuz derisi kullanılmasına rağmen tüketicileri usulüne uygun bilgilendirmediği iddia ediliyor. Şapkaların etiketinde domuz derisinin kullanıldığına dair herhangi bir Türkçe ifade bulunmazken, Türkçe ‘domuz derisi’ anlamına gelen ‘pig skin’ ibaresi bulunuyor. Şapkanın etiketinde domuz derisi kullanıldığı Rusça yazıyor, fakat Türkçe kısmında sadece ‘deri’ ifadesi yer alıyor. Mango’dan 140 TL’ye süet bir ceket aldığını kaydeden Hülya Y., ceketin etiketini kopardıktan sonra iç etiketinde küçük yazılarla domuz derisi ibaresi gördüğünü belirtiyor. Ceketin üstünde bulunan büyük kağıt etiketlerde ise çiftlik hayvanlarından üretilmiş yazdığını ifade eden Hülya Y., Müslüman ülkesinde satın aldığı şeyden emin olamamaktan yakınıyor. Tchibo markalı internet sitesinden “kuzu derisi” olduğu belirtilen deri eldiven aldığını söyleyen Olgun K. ise ürün etiketinde domuz derisi yazıldığını ve iade ettiğinde bedelini aldığını söylüyor. Aldığında üründe yer alan ‘kuzu derisi’ bilgisiyle yanıltıldıklarını söyleyen Olgun K. “Ürünün hala firmanın hem Almanya hem Türkiye sitesinde kuzu derisi tanıtımıyla, domuz derisi etiketi şeklinde satılmaya devam ediyordu.” ifadelerini kullanıyor. Olgun K.’nın şikayetinden sonra ise marka bir ay içerisinde etiketteki uyarıyı değiştirerek ‘domuz derisi’ ibaresini kullandı.
Bu tür vakaların ülkemizde yaygın olduğunu belirten Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya, “İnsanların vücut sağlığı, dini ve ahlaki değerlerinin korunması için kişiler bilgilendirilmeli, bu etik çiğnenemez, bunun gizlenmesi doğru değildir. Fark edenlerin şikayet etmesi gerekir.” dedi. Domuz derisinin giyim ürünlerinde kullanılmasının ‘mekruh’ olduğunun İlahiyatçılar tarafından sıkça dile getirildiğini belirten Fatih Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Hamdi Döndüren ise üzerinde domuz derisi taşıdığını düşünen mütedeyyin insanların psikolojik çöküntü yaşayabileceğini düşünüyor. Döndüren, domuz derisinin tabaklandığında bile tam olarak temizlenmediğini, pis şeyler tüketen hayvanın derisinde bulunan hücrelerin temizlenemeyeceğini ve bunların güneş altında kalınca kötü koktuğunu ifade ediyor.
NUR MUHAMMED TARHAN, ABDULKADIR CEMBEKLI – ZAMAN
