Neler Oluyor Ukrayna’ya?
27 Nisan tarihi Ukrayna’da kesinlikle 26 Nisan, Çernobil faciasının tarihi kadar hatırlanacak. Herhangi bir ülke için bile sarsıcı olacak, bir buçuk saat içinde meydana gelen dört patlama, Ukrayna gibi sükûnet meziyeti ile iftihar eden ülkeyi fazlasıyla sarstı. Hatta en üstteki yöneticiden, en sıradan vatandaşa kadar herkesi şoke etti.
2011 yılında Ukrayna kamuoyu birkaç patlama ve sabotaj gördü. Gerçi emniyet güçlerinin dilleri bunlara terör saldırısı demeye pek varmadı. Bunların en önemlileri Makiyivka’daki, Harkiv’deki, Dnipropetrovsk’taki patlamalar ve 2012 Dnipropetrovsklu işadamı Akselrod’un öldürülmesiydi.
Fakat bugünkü patlamalar ve (akşam saatlerindeki verilere göre 10’a yakını ağır) sayısı 29’a ulaşan yaralı, ülke gündemini imdat frenini çekilmiş tren sertliği ile durdurdu.
Resmi yetkililer ilk iki acil adımı attılar: Birinci adım, patlamalar hemen terör olayı olarak nitelendirildi ve savcılık derhal soruşturma başlattı. İkincisi içişleri Bakanı Vitaly Zaharçenko hemen patlamaların olduğu Dnipropetrovsk şehrine gitti.
Daha önceki olaylarda Ukrayna yönetiminin tereddütlü, şüpheli tavırlarından şikayetçi olan Ukrayna kamuoyu ve medya bu iki adımı olumlu ve yatıştırıcı buldu.
Güvenlik önlemleri nedeniyle şehirdeki bütün iletişim tamamen kesildi. Bunun için olayları görenlerin ve başkaca bilgisi olan vatandaşın ifadeleri medyaya pek yansımadı. Ama sanal medya konuyla ilgili tartışmalarla, yorumlarla tam anlamıyla çıldırdı.
Patlamalarla ilgili üç dört varyant bütün tartışma ve yorumların özünü oluşturuyor. Ancak önümüzdeki günlerde yetkili ve yetkili olmayan ağızlardan gündeme yansıyacak, patlamaların nedenlerine ve faillerine dair öne çıkan başlıca görüşler şunlar:
1. Ülke içindeki seviyesi kaybolan siyasi çekişmeler:
İktidar yanlılarının tezi: Patlamaları, gündemi ve istikrarı sarsmak için muhalefet düzenlemiş olabilir. Özellikle Timoşenko’nun mahkûmiyeti ve Ekim 2012 seçimleri öncesi bir türlü vahdeti sağlayamayan muhalefetin gözü dönmüş ve bu yola başvurmuş olabilir.
Muhalefetin tezi: İktidar her şeye rağmen inanılmaz reyting kaybına uğruyor. Timoşenko olayı nedeniyle dışarıdaki itibarı sıfıra indi. Seçimlere gözü kesmiyor. Bu yüzden patlamaları karanlık ellere yaptırıp suçu muhalefete atacak. Bu yolla demokratik hakların askıya alınmasını sağlayacak. Muhalefet günah keçisi olacak. Bu görüşü Vadim Karasyov gibi araştırmacılar dile getiriyor;
2. Mafya hesaplaşması: Özellikle iki hafta öncesi, bu şehrin ünlü işadamı Gennadiy Akselrod’un öldürülmesi ve o hadisenin hemen öncesinde işadamlarına düzenlenen saldırılar kentteki kriminal tansiyonun arttığını gösteriyor. Böyle bir tedhiş saldırısıyla bir grup diğerine gücünü göstermiş olabilir. Sovyet sonrası ülkelerdeki mafya spesifiği böyle bir total hücumu ihtimaller arasına sokuyor. Bu yüzden Ukrayna İçişleri Bakanı sözcüsü Volodımır Polışçuk, işadamlarının güvenliğinin artırıldığını vurgulamayı ihmal etmedi;
3. Komplo teorisi: Milletvekili Taras Çornovil ERA Radyosuna verdiği demeçte böyle bir ihtimali en fazla istemediğini, çünkü bundan çok korktuğunu söyledi. Ona göre komşu Rusya şu anda Ukrayna hükümetinin en büyük düşmanı oldu çıktı. Hükümet her şeye rağmen – Avrupa Futbol şampiyonası, yeni dış ilişkiler yoluyla gaz anlaşmaları gibi argümanlarla – güçlerini koruyor. Bu nedenle bu tip işlere eli alışkın olan Rusya’nın bazı organları böyle bir yola tevessül etmiş olabilir.
Zaten Ukrayna, köpeklerin itlafı, Timoşenko, erkekleri futbol şampiyonasına gitmekten alıkoymaya çalışan Hollandalı biracı gibi nedenlerle uluslararası kamuoyunun hedefi halinde. Bir de böyle terör olayları ve kaos…
4. Savaş manyağı: Yine Volodımır Fesenko ve Çornovil’in görüşlerine göre her ülkede savaşa doyamamış bazı manyaklar olur. ABD’de Viyetnam’da savaşmışlar, Norveç’de sanal savaşçı ve ırkçı Breivik, buralarda Afganistan’da savaşmışlar ama hala savaşçı kalanlar var. Bu tipler için, Ukrayna’nın dünya gündeminde futbol ve başka sebeplerle ilgi odağı olması iyi bir zaman.
Ukrayna güvenlik güçleri önümüzdeki günlerde, daha yürekler katılaşmadan, panik, ümitsizlik ve söylenti çığı büyümeden zanlıları tutup çıkarırsa ülke içindeki gündemi kısmen sakinleştirir. Tersi durum zaten felaket olur. Ancak olayların ülke dışında oluşturduğu tsunaminin zararını, hele hele ülkenin dışarıdaki gittikçe sahici çırpınışları göz önüne alındığında, şimdiden kestirmek oldukça zor görünüyor.
CEM O. BOYMAN | www.UkraynaHaber.com
