Zelenskıy, KHK ile 9 televizyonu kapattı: Kim ne dedi?
“Rusya yanlısı” kanalların kapatılmasının arkasında gerçekte ne var?
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, imzaladığı bir kararname ile ülkenin önde gelen, “Rusya yanlısı” 3 medya gurubunda yer alan 9 televizyonu kapattı.
Söz konusu kanallara verdiği demeçlerde, “İfade özgürlüğü benim için çok önemli hayatım boyunca bir televizyon kanalını kapatmayacağım” demesine rağmen Ukrayna İstihbarat Teşkilatı (SBU) tarafından yürütülen oldukça gizli bir operasyon sonucunda toplanan delillere dayanarak kanalların kapattı.
Kanalların kapatılması uydu ve kablo televizyonlarından çıkartılması milliyetçilerin övgüsüne neden olurken bazıları da ifade özgürlüğüne bir tehdit olarak değerlendirdi. Bir kısım ise seçim anketlerinde Zelenskıy’nın partisinin hızla oy kaybetmesine bağlıyor.
Eylül 2019’da Başkan Volodımır Zelenskıy, kendisinin TV kanallarını kapatma yetkisi olmadığını söylemişti. 3 Şubat’ta Ukrayna Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi’nin (NSDC) Taras Kozak ve NewsOne, Zik ve 112 Ukrayna adlı televizyon kanallarına yaptırım uygulama kapsamında kapatılması kararını icra eden bir kararname çıkardı.
Taras Kozak, Rusya yanlısı siyasi parti “Yaşatma İçin Muhalif Platform” (OPZJ)’den Ukrayna Parlamentosunda milletvekili aynı zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Viktor Medvedçuk’un kızının vaftiz babası yani en yakın dostu.
Kanallar yaptıkları ortak açıklamada bu yaptırımları, “medyaya karşı siyasi baskı” olarak nitelendirildi.
Zelenskıy ise, kararını “Saldırganın (Rusya’nın) ülkemize karşı finanse ettiği, Ukrayna’yı Avrupa ve Avrupa-Atlantik entegrasyonu yolculuğunu baltalayan propaganda” şeklinde mücadeleyle açıkladı.
Zelenskıy, Twitter’daki İngilizce mesajında, “Ukrayna’nın ifade özgürlüğünü güçlü bir şekilde desteklediğini” ifade etti.
Ukrayna İstihbarat Teşkilatı (SBU) Başkanı İvan Bakanov, Ukrayna Ulusal Televizyon ve Radyo Yayıncılığı Konseyi tarafından kaydedilen televizyon ve radyo alanındaki sayısız yasa ihlalinin yanı sıra güvenlik servisinin elindeki verileri de dikkate alarak, Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi yaptırımlara karar verildiğini belirtti.
Bakanov, “Ukrayna’ya karşı özellikle bilgi alanında hibrit (karmaşık) bir savaş yürütülüyor. Devletin çıkarlarını korumak için sistematik olarak buna karşı koymalıyız” dedi.
Kanallar şimdilik Youtube üzerinden yayınlarını sürdürüyor. Ukrayna Kültür Bakanlığı, YouTube’da başvurarak söz konusu televizyonların YouTube kanalarının da kapatılmasını istedi. YouTube, Ukrayna’nın talebini incelemeye aldı.
POROŞENKO DA DENEDİ AMA OLMADI
Eski Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko döneminde 2018’de, o zamanki Ukrayna Parlamentosu milletvekilleri, Ukrayna’da “Viktor Medvedçuk’un medya imparatorluğu” olarak adlandırılan; NewsOne, Zik ve 112’nin kağıt üzerindeki sahibi olarak Taras Kozak’a kişisel ekonomik yaptırımların uygulanmasına ilişkin bir kararı kabul etti. Ancak Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi’nin o dönemki oluşumu bu yaptırımların uygulanmasına izin vermedi. Dönemin Cumhurbaşkanı Poroşenko da bu alınan kararları yürürlülüğe koyamadı.
Poroşenko, “Kararın o zaman uygulanmamasının tek nedeni seçim kampanyasının başında dayatılmış olmasıydı. Seçim sırasında kanalların kapatılması, kendilerinin adil ve şeffaf olarak tanınması hususunda temel bir sorun oluşturacaktı” diye açıkladı.
Lakin seçimlerde, Poroşenko kaybetti, Zelenskıy iktidara geldi.
Söz konusu kanalları Rusya’nın beşinci kol faaliyetleri (dört taraftan saldırı altındaki bir ülkede devleti propaganda, casusluk, sabotaj ya da terör yoluyla manevî etkiye maruz bırakmak suretiyle müdahaleye uygun hale getirmek ya da fiilî savaş esnasında savaşı daha kolay kazanmak için yapılan her türlü manevî yıkıcı çalışmalar) olarak niteleyen Poroşenko da Zelenskıy’nin, Kozak’a ve televizyon kanallarına yaptırım uygulama kararı destekliyor.
Poroşenko, aynı zamanda, Zelensky’nin yaptırımları sağlam gerekçelere dayanarak aldığını umduğunu çünkü delillerin mahkemelerde gerekli olacağını söyledi.
Ayrıca eski Başbakan Yuliya Timoşenko’nun Anavatan Partisinden yapılan açıklamada da anlaşmazlığın mahkemelerde devam etme olasılığına işaret edildi. En küçük detaya kadar delillerin sunulması gerektiği belirtildi.
BU HİKÂYE MAHKEMELERDE DEVAM EDECEK
Ukrayna Parlamentosunda konuşan Viktor Medvedçuk, Zelenskıy’nin kararının yasa dışı olduğunu çünkü Ukrayna vatandaşlarına karşı yaptırım uygulanamayacağını söyledi.
Medvedçuk, 112 Ukrayna, Zik ve NewsOne TV kanallarının Rusya ile bağlantısının olduğunu yalanlayarak yaklaşık bin 500 TV çalışanları “kanunsuzluktan” ve “iktidarın gasp etmesinden dolayı” zarar gördüğünü dile getirdi.
OPZJ milletvekillerinden Vadim Rabinoviç de parlamento kürsüsünden Zelenskıy’i görevden almakla tehdit etti. Rabinoviç, “İfade özgürlüğü ve demokratik bağımsız bir Ukrayna’nın varlığı tehdit altında” dedi. Ancak Zelenskıy’nın parlamento tarafından görevden alınması ihtimal dahilinde değil. Çünkü parlamentoda çoğunluk Zelenskıy’nin partisinde ayrıca parlamentodaki diğer partilerin hepsi bu kararı destekliyor.
“İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ DEĞİL KREMLİN’İN SUÇ ALETLERİ”
Öte yandan Ukrayna Kriz Medya Merkezi, STK Medya Dedektörü, StopFake, VoxCheck, Euromaidan Press, Ordu Araştırma Dönüştürme ve Silahsızlanma Merkezi gibi bir dizi sivil toplum kuruluşları (STK) ve bağımsız uzmanlar; 112 Ukrayna, NewsOne ve ZIK’ye yönelik yaptırımların ifade özgürlüğüne tehdit oluşturmadığını belirten ortak bir açıklama yaptı. Açıklamada, söz konusu televizyon kanallarının, halkın yararına objektif ve tarafsız bilgi sağlamayı amaçlayan gerçek medya olarak kabul edilmediği, Ukrayna medyası kisvesi altında Kremlin propagandasını Ukraynalılara iletmeyi amaçlayan araçlar olarak nitelendi.
REYTİNGLERDEKİ OY KAYNI NEDENİYLE Mİ?
Bazı analistler, Rus propagandasıyla suçlanan televizyon kanallarına yönelik yaptırım kararının, son dönemde erimeye başlayan cumhurbaşkanının Zelenskiy’nin oylarını yükseltme arzusundan kaynaklandığını düşünüyor.
Siyasi ve Hukuki Reformlar Merkezi uzmanlarından Mıkola Havronük’a göre NewsOne, Zik ve 112 Ukrayna’ya yaptırım uygulama kararı önemli ve gerekli buluyor, ancak Ukraynalıların çıkarları açısından kararın yanlış zamanda alındığını savunuyor. Havronük’e göre kapatma kararı en az bir yıl önce alınması gerekirdi, hem Zelenskıy’nin kişisel hem de partisi “Halkın Hizmetkarı” hızlı bir düşüşe geçtiği dönemde bu kan kaybına tepki gibi algılandığını belirtti.
Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü tarafından Ocak ayı sonlarında yapılan bir anketin son sonuçlarına göre, Volodımır Zelenskıy hala cumhurbaşkanlığı derecelendirmesinde başı çekiyor, ancak seçmenler arasındaki popülaritesi Aralık 2020’ye göre yüzde 27’den yüzde 22’ye düştü.
Sıralamadaki ikincisi, eski Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko ve üçüncüsü ise yüzde 13,7 ve 13,5 seçmen desteğine sahip olan OPZJ’den Yuriy Boyko.
Ve siyasi partilerin derecelendirmesinde, OPZJ çoktan, “Halkın Hizmetkarı”nın önüne geçmiş durumda. Hâlihazırda seçmenlerin yüzde 24’ü Rusya yanlısı OPZJ’ye oy vermeye hazır. Zelenskıy’nin “Halkın Hizmetkarı” ise sadece yüzde 18 oy alabiliyor.
UKRAYNA GAZETECİLER CEMİYETİ KARARA TEPKİ GÖSTERDİ
Ukrayna Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sergiy Tomilenko ise mahkeme kararı olmadan kanallara yayın yasağı getirilmesinin “ifade özgürlüğüne saldırı” olduğunu belirterek; Uluslararası Gazeteciler Federasyonu, Avrupa Gazeteciler Federasyonu ve AGİT Medya Özgürlüğü Ofisi’ne şikayette bulunmaya hazırlandıklarını açıkladı.
Tomilenko, kapatma kararının, “Yüzlerce gazeteci ve medya uzmanının meslek hakkından men edilmesi, ifade özgürlüğüne karşı bir saldırı” olarak niteledi.
Tomilenko ayrıca; üç medya gurubunda çalışan gazeteciler hakkında bugüne kadar yaptıkları habercilik faaliyetleriyle ilgili herhangi bir yargılama olmamasına dikkat çekti.
Propaganda araçları ile medyanın birbirinden ayrılması gerektiğine dikkat çeken, Ukrayna Bağımsız Medya Sendikası (NMPU) ise hükümete çağrıda bulunarak gazetecilerin mağdur edilmemesini tazminat ve aylıklarının verilmesi hususunu takip etmesini istedi.
Zelenskıy’nin kararnamesini; Uluslararası ve Avrupa Gazeteciler Federasyonu (IFJ ve EFJ), “Yargı dışı ve siyasi gerekçeli bir yasaklama ve acilen iptal edilmesi gereken basın özgürlüğüne yönelik açık bir saldırı” diyerek kınadı.
IFJ’nin açıklamasında üç yayıncı kuruluşta şu anda işsiz kalma riski altında olan yaklaşık bin 500 kişinin istihdam edildiğine dikkat çekildi.
IFJ Genel Sekreteri Anthony Bellanger şunları söyledi: “Bu keyfi ve siyasi amaçlı yasak, bir demokraside kabul edilemez. Yasak, medya sahiplerinin siyasi bağlantılarıyla hiçbir ilgisi olmayan yüzlerce medya çalışanının işini riske atıyor. IFJ, Ukrayna yetkililerini yasağı kaldırmaya ve bilgi ve ifade özgürlüğüne saygı göstermeye çağırıyor.”
EFJ Genel Sekreteri Ricardo Gutiérrez’in açıklaması ise şöyle; “Yayınları yasaklamak, medya özgürlüğünü kısıtlamanın en aşırı biçimlerinden biridir. Bu yasaklar yalnızca çok istisnai durumlarda uygulanmalıdır. Devletlerin, etkili medya çoğulculuğunu garanti etme konusunda pozitif bir yükümlülüğü vardır. Lisanslama sürecinin uygulanma şekli, bir yayın lisansını reddeden kararların yetkili makam tarafından uygun şekilde gerekçelendirilmesi de dahil olmak üzere, keyfiliğe karşı yeterli garantiler sağlamalıdır. Başkanlık yasağının, İfade Özgürlüğü ve yayıncılık medyasına ilişkin uluslararası yasal standartlarla hiç uyumlu olmadığı açık şekilde görünüyor.”
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ VE İNGİLTERE, KANALLARIN KAPATILMASINI DESTEKLEDİ
Ukrayna’daki, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Büyükelçiliği, “Egemen devletlere karşı bilgi savaşında dezenformasyonun bir silah olarak kullanılmasına izin vermemek” için birlikte çalışma gereğini vurguladı.
ABD’nin Ukrayna Büyükelçiliği 3 Şubat Çarşamba günü Facebook sayfasında yaptığı açıklamada, ABD’nin Rusya’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü savunmadaki kötü niyetli etkilere karşı koyma çabalarını desteklediğini söyledi.
🇺🇦 США підтримують зусилля з протидії зловмисному впливу Росії, докладені вчора Україною на захист свого суверенітету й…
İngiltere’nin Ukrayna Büyükelçisi Melinda Simmons da, Zelenskıy’nin NewsOne, Zik ve 112 TV kanallarını kapatma kararını memnuniyetle karşıladı ve bunu “dezenformasyonla mücadele için kararlı eylem” olarak nitelendirdi.
Melinda Simmons Twitter’da; “Başkan Volodymyr Zelenskiy’nin dezenformasyonla mücadele konusundaki kararlı eylemini takdir ediyorum, bu da gerçek zarara neden oluyor. Ayrıca medya özgürlüğünü ve çoğulculuğu koruma ihtiyacına dair verdiği güvenceyi de alkışlıyorum.” diye yazdı.
I welcome @ZelenskyyUa’s bold action in tackling disinformation, which causes real harm to 🇺🇦. I also welcome his assurances on the need to protect media freedom and plurality #Ukraine
— Melinda Simmons (@MelSimmonsFCDO) February 4, 2021
NSDC DİĞER TV KANALLARINA DA YAPTIRIM TEHDİDİNDE BULUNDU
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi (NSDC) Sekreteri Oleksiy Danilov, Ukrayna’da Ukrayna karşıtı gündemi olan birçok TV kanalı olduğunu, bu nedenle Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi onlara yaptırım uygulayacağını söyledi.
NSDC’nin Ukrayna karşıtı haberler yayınlayan TV kanalları olduğunu ifade eden, Danilov şunları söyledi: “Bu tür birçok kanal var. İlgili belgeleri – belgeleri ne zaman alacağımıza bağlı olarak, duygularla değil, – uygun bir yanıt verilecektir”
Kapatılan kanallara ilişkin delillerin devlet sırrı olduğunu belirteni Danilov, bu belgelerden bazılarının Ukrayna’ya karşı saldırgan planlar uygulayan Rusya’dan elde edildiği bilgisini verdi.
Her şeyin yasa dahilinde ve Anayasa temelinde gerçekleştiğini vurgulayan Danilov, “Bu ifade özgürlüğü ile ilgili değil; bu Ukrayna’ya karşı bilgi terörizmiyle ilgili” diye konuştu.
Muhabir: Yunus Erdoğdu | Kıyiv – [email protected]
Olay yerinden Canlı Yayınlar için : Twitter: @ukraynahaber
Facebook: facebook.com/erdogduy
İnstagram: instagram.com/ukraynahabercom/
Son Dakika için Telegram Haber Kanalımız:
https://t.me/ukraynahaber
Haber İhbar Hattı WhatsApp:
