‘Ukrayna Skandalı’ nedeniyle Trump’ın azil süreci başladı ne olacak?

ABD Başkanı Donald Trump hakkında haftasonu patlayan ‘Ukrayna Skandalı’ nedeniyle azil soruşturması açıldı.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Demokrat vekillerle Kongre’de yaptığı toplantıdan sonra yaptığı açıklamada Donald Trump’ın eylemlerinin ‘ulusal güvenliğe ihanet’ olduğunu söyleyerek “Trump hesap vermeli, kimse hukukun üstünde değildir” dedi.

İddiaya göre Donald Trump geçtiğimiz temmuz ayında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’e 2020 başkanlık seçimlerinde rakibi olması beklenen Demokrat Joe Biden’ın oğlu hakkında yolsuzluk soruşturması açması için baskı yaptı. Trump Ukrayna’ya yapılacak askeri yardımı da söz konusu soruşturmaya bağladı. Başkan Trump olayın medyaya yansımasından sonra iddiaları tümden reddetti ancak takip eden günlerde görüşmeyi kabul edip “Yasalara aykırı bir şekilde yapmadım” dedi.

Başkan Trump hakkında azil soruşturması açılması ABD gündemine bomba gibi düşerken BM toplantıları nedeniyle New York’ta olan Trump tepkisini twitter mesajları ile paylaştı. Trump “BM’de onca iş yaptığımız ve başarı kazandığımız bu kadar önemli bir günü Demokratlar kasıtlı olarak Cadı Avı saçmalığı son dakikasıyla mahvetti. Ülkemiz için çok kötü” dedi. Trump üst üste tepki tweetleri atarak soruşturmayı ‘cadı avı’ olarak tanımladı.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Demokratlar Ukrayna skandalını gerekçe göstererek azil soruşturmasını başlattılar ancak önlerinde uzun ve zor bir yol var.

Çünkü azil süreci uzun, karmaşık ve çok teknik bir konu. Ayrıca bugüne kadar azledilen bir tek ABD başkanı yok. Azil soruşturmasına konu olan başkanlar oldu ama azledilerek görevden alınan bir başkan yok. Peki süreç nasıl işleyecek ?

Bilindiği gibi ABD Kongresi’nde ikili bir meclis yapısı var. Temsilciler Meclisi’nde Demokratlar çoğunlukta, Senato’da ise Cumhuriyetçiler. Azil sürecinin Temsilciler Meclisi boyutu Trump için zor olsa da Senato’da çoğunluk kendi partisinde ve Cumhuriyetçilerin azil yönünde oy kullanması beklenmiyor.

ABD Anayasasının ikinci maddesinin dördüncü fıkrası başkanı görevden almayı düzenliyor. Buradaki tanım şöyle “ vatana ihanet, rüşvet ve diğer ağır cezalık suçlar”

Vatana ihanet suçlaması ise sadece savaş zamanlarında ve düşman ülkeye yardımla sınırlı. ABD Anayasası ‘vatana ihanet’ suçlamasının kapsamını sınırlı tutuyor ve 1950’den bu yana bu suçlama kimseye yöneltilmedi. Rüşvet ve diğer ağır cezalık suçlar bakımından Trump’ın başı dertten hiç kurtulmadı. Muhalifler Trump’ın ‘başkanlık yetkisini kendi çıkarı için kullanma’ suçlaması ile azil sürecinin başlaması gerektiğini savunmuştu.

Anayasadaki ‘ağır cezalık suçlar’ başlığında ise yalan beyan, yemin altında yalan beyan gibi suçlar var. Yalan beyan daha önce Bill Clinton’un azil sürecini başlatan düzenlemeydi. Bilindiği gibi Bill Clinton Beyaz Ev stajeri Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişkiye dair savcıya yalan söylemişti.

ABD Başkanını azle götüren diğer bir suçlama ise ‘yargıya müdahale’. ABD tarihinin istifa eden tek başkanı olan Richard Nixon Watergate skandalı sırasında soruşturmaya müdahale etmiş ve bu skandal azil sürecini başlatmıştı. Nixon azledileceğini anlayınca istifa etmeyi tercih etmişti.

AZİL YETKİSİ KONGRE’DE

ABD Anayasası’na göre başkanı azletme yetkisi Kongre’nin. Tüm aşamaları Kongre’de geçen süreç Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu’nda başlıyor. Azil sürecinin devam edip etmeyeceği buradaki oylama ile kararlaştırılıyor. Temsilciler Meclisi’nde Demokratlar çoğunlukta olduğu için buradaki oylamanın Trump aleyhine çıkması muhtemel. Buradan sonra bir oylama da Temsilciler Meclisi’nde yapılıyor. Salt çoğunluğun kabul etmesi halinde azil süreci Senato’da devam ediyor.

Senato ayağı ise daha farklı bir şekilde devam ediyor. Senatörler jüri görevi üstleniyor, Senato bir nevi Yüce Divan’a dönüşüyor. Taraflar, tanıklar dinleniyor, deliller inceleniyor. Başkan bu aşamada kendini savunmak zorunda. Senato’da üçte iki çoğunluk gerekiyor. Mevcut Senato’da çoğunluk Cumhuriyetçilerde olduğu için Trump aleyhine bir kararın çıkması zor. Yani bazı Cumhuriyetçilerin de Trump aleyhine oy vermesi gerekiyor.

Peki Başkan için azil kararı çıkarsa ne oluyor ? Bu aşamada başkan yardımcısı kalan süreyi tamamlamak için ABD Başkanı oluyor.

TRUMP NE YAPAR?

Demokratlar Trump için azil süreci başlattı ancak ABD başkanının azil süreci hukuki olduğu kadar politik bir süreç olarak da kabul ediliyor.

Kamuoyunu yönlendirebilen süreci de yönetiyor. Daha önce Rusya soruşturması ve yargıya müdahale suçlamaları nedeniyle başkan Trump hakkında açılması düşünülen azil soruşturması politik gerekçelerle geri çekilmişti. Demokratlar açılan soruşturma sonunda başkan Trump’ın görevden alınmaması halinde daha da güçleneceğini ve 2020 seçimleri için avantaj yakalayacağı düşüncesindeydi. Ancak Ukrayna skandalı sonrası -seçime az bir zaman kalmasına rağmen- düğmeye bastılar.

Siyasi analistler Trump’ın soruşturmadan hareketle ‘mağduriyet’ söylemi geliştireceğini, eğer azil sürecinin yarım kalması halinde bu durumun Trump’ın lehine bile olabileceği yorumlarını yapıyorlar. Demokratlar ise azil soruşturmasının rüzgarıyla seçimlere girmeyi planlıyor.

HABER ANALİZ | ADEM YAVUZ ARSLAN – TR7/24